In den beginne was het woord. Maar dat slaat natuurlijk nergens op. In den beginne waren er vooral erg hongerige mensachtigen, die wel een bizon op konden! Gelukkig wisten ze niet alleen hoe bizon smaakte, maar ook hoe het eruit zag en hoe hard het kon hollen. En vooral hoe boos het kon zijn als je er met een speer in prikte. Het wóórd voor bizon hadden ze misschien nog niet – in ieder geval niet op schrift. Maar het bééld wel.

Opgave

Onze voorouders zaten met een behoorlijke opgave. Hoe krijg je een bizon in je knorrende maag? Zo’n beest moest eerst worden gedood, en dat was geen makkelijke klus. Het kostte erg veel energie en je kon er zelf ook het loodje bij leggen.

Bezwering

Gelukkig vonden ze een manier om de krachten van de natuur te beïnvloeden. Ze tekenden hun prooidieren. Niet alleen bizons, maar ook herten, mammoeten, oerossen, paarden enzovoort. Op die manier kregen ze macht over de dieren, en werden die minder gevaarlijk voor hen.

Het begon met plaatjes

Het woord logos, dat altijd wordt vertaald als woord, betekent méér dan woordalleen. Je zou het misschien beter kunnen vertalen als ideeof planof structuur. Of, zoals we dat nu zouden zeggen: het plaatjelag er al. Onze hersenen werkten al met plaatjes voordat er ook maar één letter was bedacht.

Oerhersens

Maar wat heeft dat met ons te maken? Heel veel. Want de evolutie gaat traag, en onze hersenen zijn op veel gebieden oeroud. Ze reageren nog steeds heel direct op beelden. Als wij het woord bizonlezen, verschijnt het beeld van een bizon voor ons ‘geestesoog’, maar daarvoor is een vertaling nodig. Dat vertalen leren we op school. Het heet: leren lezen. Maar lang voordat we kunnen lezen, kijken we in prentenboekjes. Want tekeningen spreken ons nog altijd direct aan. 

In the beginning

In the beginning was the word. But that doesn’t make sense at all. In the beginning there mainly were very hungry hominids, who could eat a bison. Luckily they didn’t just know what bison tasted like, but also what it looked like and how fast it could run. And especially how angry it could get if you pricked it with a spear. Maybe they didn’t have a wordfor bison – at least not in writing – but they surely had the image.

Challenge

Our forefathers faced a big challenge: how to put a bison into their growling stomach. First the animal had to be killed, and that was no easy matter. It cost a lot of energy and you could easily get killed yourself in the process.

Spell

Luckily they found a way to influence the powers of nature. They made drawings of their prey animals. They drew not just bison, but also deer, mammoths, aurochs, horses etcetera. In this way they obtained power over the animals, which became less of a hazard to them.

It started with images

The word logos, that usually gets translated as word, means a lot more. Maybe it could better be translated as ideaor planor structure. Or, as we would say now: the picturewas already there. Our brains worked with pictures long before the first letter was conceived of. 

Our primaeval brain

What’s that got to do with us? A lot! Becuase evolution is a slow process, and our brain is archaic in many areas. It still reacts primarily to images. When we read the word bison, we see the image of a bison with our ‘inner eye’. But that requires a translation. We learn to translate at school. It is called: learning to read. But long before we can read, we look in our picture books. Because drawings speak to us directly.

And that’s why cartoons work so well.